1. Branislav Zorić,
Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
2. Ivana Kecman,
Republic of Srpska, Bosnia and Herzegovina
Jedan od završnih postupaka u proizvodnji voćnih plodova je berba i pravilno skladištenje voća. Nije dovoljno samo proizvesti plodove, već ih treba obrati i sačuvati, te u najboljem stanju ponuditi tržištu. Time ovaj postupak u najvećoj mjeri utiče na cijenu i profitablnost same voćarske proizvodnje. Prema podacima FAO, gubici u prinosima svježeg voća nakon berbe, u zavisnosti od primjenjenog tretmana, kreću se od 5 do 25% u razvijenim zemljama, a 20 do 50% u zemljama u razvoju. Navedeni gubici ne mogu se potpuno eliminisati, ali se mogu umanjiti odgovarajućim postupcima. Jedan od najvažnijih faktora koji dovodi do gubitka kvaliteta nakon berbe i tokom skladištenja plodova je etilen, gasoviti fitohormon koji u malim koncentracijama utiče na fiziološke procese u biljnom materijalu, tako što ih intenzivira i dovodi do senescencije – starenja i u konačnici do propadanja plodova i drugih biljnih organa. Kontrola prisustva etilena postiže se preventivnim mjerama kao i upotrebom različitih hemijskih reagensa ili tehnika. U zadnjih nekoliko godina u voćarski razvijenim zemljama, za kontrolu etilena u skladištima koristi se 1-metilciklopropen (1-MCP), gas koji reaguje sa receptorima etilena u biljnim ćelijama brže nego sam etilen, čime izostaje aktivacija mehanizama koji dovode do zrenja biljnih dijelova, a samim tim i plodova voćaka, te se plodovi duže čuvaju uz minimalan gubitak kvaliteta (manji je intenzitet odvijanja biohemijsko-fizioloških procesa u plodovima). Rezultati istraživanja iz voćarski razvijenih zemalja pokazuju da 1-MCP pozitivno utiče na proces skladištenja plodova voća i povrća, pri čemu nisu evidentirane nikakve negativne pojave vezane za zaštitu životne sredine i zdravlje ljudi. Iako se 1-MCP koristi u preko 80 zemalja, njegova upotreba u Bosni i Hercegovini nije zabilježena, prije svega zbog nedostatka informacija o ovom jedinjenju ali i nedostatka rezultata istraživanja uticaja 1-MCP-a na proces skladištenja voćnih plodova u lokalnim uslovima.
U radu je proučavan uticaj 1-metilciklopropena na dinamiku promjene tvrdoće mesa ploda i sadržaja rastvorljivih suvih materija u plodovima jabuke sorti Zlatni Delišes, Pinova, Majrak, Breburn i Melroza tokom njihovog skladištenja u NA komorama. Nakon početnog mjerenja, plodovi su iznošeni iz hladnjača u intervalima od 30 dana tokom četiri mjeseca skladištenja, odnosno izvršeno je mjerenje ispitivanih parametara u četiri navrata. Prilikom svakog mjerenja plodovi su nakon iskladištenja držani na sobnoj temparaturi 7 dana, poslije čega su analizirani (Shelf life 7d). Istraživanja u ovom radu pokazuju da 1-metilciklopropen utiče na smanjenje fizioloških procesa, bolje čuvanje plodova nakon berbe i održavanje njihovog kvaliteta do iznošenja na tržište.
Ključne reči :
Tematska oblast:
Poljoprivredne nauke
Datum:
24.10.2013.
Br. otvaranja:
149
6. naučno-stručni skup Studenti u susret nauci sa međunarodnim učešćem - STES
