1. Sabina Sarić,
Federation of Bosnia and Herzegovina
, Bosnia and Herzegovina
2. Mirsad Muftić,
Federation of Bosnia and Herzegovina
, Bosnia and Herzegovina
Uvod
Limfedem je manifestan otok jednog ili više ekstremiteta ili dijela tijela, nastao usljed urođene insuficijencije limfnog sistema (primarni limfedem) ili kao posljedica bolesti, najčešće onkološke (sekundarni limfedem).
Cilj
Cilj ovog rada je prikazati modalitete rehabilitacije pacijenata sa limfedemom kao i učestalost zahtjeva za rehabilitacijom pacijenata sa limfedemom u CBR-Saraj Polje u 2011 g.
Materijal i metode
Od ukupnog broja pacijenata uključenih u rehabilitacioni tretman (2669)
u CBR-Saraj polje u 2011 g. njih 122 (5 %) rehabilitirano je zbog simptomatologije limfedema.
Protokol Kompleksne Dekongestivne Fizikalne Terapije (KDFT) je bio primijenjen kod 69 (57%) pacijenata, koji su imali limfedem I, II i III stepena. U navedenoj grupi pacijenata njih 65(94%) je imalo limfedem uzrokovan karcinomom, dok njih 4(6%) je imalo primarni i limfedem nekarcinomskog porijekla. Najčešći limfedem uzrokovan karcinomom je postmastektomični unilateralni limfedem ruke (55 pacijenata – 85%).
Najčešći limfedem nekarcinomskog porijekla je posttraumatski limfedem – 2 pacijenta 3%.
Protkol Dekongestivne Fizikalne Terapije (DFT) je bio primijenjen kod 15 pacijenata (12%). Najčešće tretirani limfedem ove skupine je posttraumatski limfedem 9 pacijenata (60%).
Protokol Edukatiovno – preventivnog programa je primijenjen kod 38 pacijenata (31%) koji su imali latentni limfedem – nultog stepena. Svi pacijenti ove skupine su bili onkološki pacijenti, a njih 35 (92%) nakon liječenja karcinoma dojke.
Pacijenti liječeni KDFT i DFT su praćeni u odnosu na redukciju limfedema (mjerenje obima ekstremiteta prije i nakon tretmana), nelagodnost i bol su praćeni Vizuelnom Analognom Skalom (VAS) prije i nakon tretmana. Kod onkoloških pacijenata kvalitet života praćen je standardiziranim upitnikom Evropske Organizacije za Istraživanje i Tretman Karcinoma QLQ- C30, dok je kod pacijenata sa karcinom dojke praćen kvalitet života i specifičnim QLQ-BR23, prije i nakon tretmana.
Rezultati
Kod pacijenata liječenih KDFT potpuna dekongestija postignuta je kod 11 pacijenata (16%) dok je kod 56 (81%) postignut dekongestivni plato različitog stepena, a kod 2 (3%) pacijenta nije došlo do redukcije limfedema. Nelagodnost i bol bili su potpuno eliminirani već na početku tretmana kod svih pacijenata. Kod onkoloških pacijenata, na osnovu analize QLQ-C30 ( procjene funkcionalnih skala i skale opšteg zdravstvenog statusa/kvaliteta života) poboljšan je kvalitet života, kao i kod pacijenata liječenih od karcinoma dojke (QLQ-BR23 – analiza skale procjene budućih perspektiva, skale simptoma ruke).
Kod pacijenata liječenih DFT potpuna dekongestija postignuta je kod 7 (58%) pacijenata dok je kod 5 (42%) pacijenata postignut dekongestivni plato. Bol i nelagodnost bili su eliminirani na početku tretmana kod svih pacijenata.
Svi pacijenti koji su bili uključeni u edukativno-preventivni program su uspješno usvojili znanja i primijenili elemente protokola.
Zaključak
Postmastektomični limfedem je najčešće tretirani limfedem. KDFT je najčešće primjenjivani modalitet liječenja i kontrole limfedema. Usljed sve učestalijih zahtjeva za liječenjem i kontrolom limfedema, edukacija zdravstvenih profesionalaca o rehabilitaciji onkoloških pacijenata treba biti integrirana u obrazovne programe za kadrove multidisciplinarnih timova koji pružaju usluge ovoj kategoriji pacijenata.
Ključne reči :
Tematska oblast:
Medicinska rehabilitacija kardiovaskularnih i pulm
Uvodni rad:
Da
Datum:
15.06.2012.
Br. otvaranja:
692
